Proizvodjači etikete štampaju što sitnije, kako bi od kupca pokušali sakriti odredjene informacije koje se tiču Hranjivih vrijednosti namirnica. Uostalom, svrha etikete je prodati proizvod, a ne da vam kažu šta je u njemu. Zato je razumijevanje onog što piše na etiketama presudno za vaše zdravlje. Istina o tome šta se stvarno krije u namirnicama mogla bi vas šokirati. Proizvodjači tačno znaju šta će privući kupca, pa vole na etiketi posebno istaknuti oznake poput : “bez šećera“, „ bez masti“, „bez holesterola“….. Ne vjerujte svemu što piše na deklaraciji!!!
Opće je pravilo ako je popis hranjivih vrijednosti i sastojaka predugačak, da namirnica sadrži puno hemijskih aditiva od kojih neki mogu biti opasni po zdravlje. Na vrhu liste nalazi se sastojak kojeg je najviše u namirnici, a ispod slijede ostali sastojci poredani po veličini udjela u namirnici. Prizvodjači navode na etiketama samo one sastojke koje im je zakon nametnuo da istaknu, što će reći da proizvod može sadržavati i druge sastojke u izuzetno malim količinama, a da mi za to uopšte ne znamo.
Masti
Bez masti (fat free, no fat) – Netačno je da proizvod ne sadrži masti, nego je njihov udio zanemarljivo mali i iznosi manje od pola grama.
Bez dodanih masti (no added fat, without added fat, no fat added) – Ako je proizvodjač istaknuo ovu oznaku znači da proizvod koji kupujemo ne smije sadržavati dodane masti niti sastojke koje ih sadrže.
Malo masti (low fat, low in fat, little fat) – Ova oznaka može se istaknuti na proizvodu koji sadrži maksimalno 3 grama masti poporciji.
Smanjen udio masti (reduced fat, less fat, lower fat) – Sadržaj masti u proizvodu smanjen je za minimalno 25 % u odnosu na standardni proizvod
Bez zasićenih masnoća (no saturated fat) – Ponovo isti trik. Proizvod sadrži manje od 0, 5 grama zasićenih masti po porciji.
Bez holesterola (cholesterol free) – 2 miligrama holesterola i maksimalno 2 grama zasićenih masti po porciji smatra se minimalnom količinom i proizvodjač nije dužan da je istakne.
Malo holesterola (low cholesterol) – Proizvod sadrži manje od 20 miligrama kolesterola i maksimalno 2 grama zasićenih masti po porciji.
Šećer
Bez šećera (sugar free, no sugar, without sugar, sugarless) – Ovu oznaku nose proizvodi s manje od
0, 5 grama šećera po porciji od 100 grama.
Smanjen udio šećera (reduced sugar, less sugar, lower sugar) – Sadržaj šećera u proizvodu smanjen je za minimalno 25% u odnosu na standardni proizvod.
Bez dodataka šećera (no added sugar, without sugar, no sugar added) – Tokom proizvodnje nisu dodani mono i disaharidi ili bilo koji drugi sastojak koji bi proizvod učinio slatkim. Ipak, proizvod može sadržavati šećer, poput fruktoze iz voća koja je prisutna u svim proizvodima na bazi voća (sokovi, marmelade, džemovi).
Kalorije
Bez energije, odnosno kalorija (calorie free, no calories) – Proizvod sadrži manje od 5 kcal na 100 gr proizvoda.
Nisko energetski (low calorie, few calories) – To su oni proizvodi koji imaju maksimalno 40 kcal po jednoj porciji od 100 grama.
Smanjena energetska vrijednost (reduced calorie, fewer calories, lower calorie) – Isto kao kod šećera i masti, ova oznaka stavlja se proizvode kod kojih je energetska vrijednost umanjena za 25 % u odnosu na standardni proizvod.
Lagani proizvodi (LIGHT) – Sadrže 33 % manje kalorija ili 50 % manje masti po serviranju u odnosu na standardni proizvod.
Soli
Niski sadržaj natrija/soli (Low sodium / salt) – Ovakvi proizvodi sadrže manje od 0.12 g natrija ili ekvivalentnu količinu soli na 100 g ili 100 ml.
Vrlo niski sadržaj natrija/soli (Very low sodium / salt ) – Proizvod sadrži manje od 0.04 g natrija ili ekvivalentnu količinu soli na 100 g ili 100 ml.
Bez natrija/soli (With no sodium / salt) – Iako piše da je bez soli, ona je ipak prisutna u proizvodu jer on sadrži manje od 0.005 g natrija ili ekvivalentnu količinu soli na 100 g ili 100 ml.
Proteini
Sadrži balastne tvari/celulozna vlakna (Source of fibre) – Ova oznaka stavlja se na proizvodu koji sadrži više od 3 g vlakana na 100 g ili više od 1.5 g vlakana na 100 kcal.
Sadrži veliku količinu balastnih tvari/celulozna vlakna (High fibre) – Ta velika količina koju naglašavaju proizvodjači iznosi više od 6 g vlakana na 100 g ili više od 3 g vlakana na 100 kcal.
Sadrži proteine (Source of protein) – Oznaka da namirnica sadrži proteine kao respektabilan izvor proteina ili sličnog značenja za potrošača može se označiti na proizvodu kod kojeg 12 % ukupne energetske vrijednosti hrane potječe od proteina.
Sastav bogat proteinima (High protein) – Kada vidite ovaj natpis znajte da u tom proizvodu više od 20 % ukupne energetske vrijednosti hrane potječe od proteina.
Vitamini i minerali
Prirodni izvor vitamina i/ili minerala (Natural source of vitamins and/or minerals ) – Ovakvi proizvodi sadrže više od 15 % ukupne preporučene dnevne količine za vitamine i/ili minerale na 100g ili 100 ml kako je to odredjeno prema Council Directive 90/496/EEC.
Obogaćeni ili pojačano sadržaj vitamina i/ili minerala (Enriched or fortified in vitamins and/or minerals )
Ovakvu oznaku imaju proizvodi koji sadrže signifikantne količine vitamina i minerala u skladu s Council Directive 90/496/EEC, kojom je propisan preporučeni dnevni unos za pojedine vitamine i minerale.
Veliki sadržaj vitamina i/ili minerala (High vitamins and/or minerals ) – U poizvodima koji ima ovakav natpis nalazi se najmanje dvostruka vrijednost od onih koje predstavljaju «izvor vitamina i minerala «.
Nutritijenti
Sadrži: Isticanje ime prehrambenog dodatka ili druge nranjive tvari (Contains (name of the nutrient or other substance)) – Ovakvi proizvodi ispunjavaju sve provedbene propise EU.
Pojačano – ime nutritijenta (Increased (name of the macronutrient)) – Ove oznake nalaze se na proizvodu koji sadrži vrijednosti od onih koji predstavljaju «izvor ime makronutritijenta« uvećane za najmanje 30 % u usporedbi sa sličnim proizvodima.
Smanjene količine ime nutritijenta (Reduced (name of the nutrient)) – Ovakvi proizvodi imaju najmanje 30 % smanjenu vrijednost nutritijenata u odnosu na slične proizvode, osim za mikronutritijente gdje se može prihvatiti smanjenje od 10 % od referentnih vrijednosti prikazanih u Council Directive 90/496/EEC.
